Hülya Karahan Production Editor

istanbulpostcomtr@gmail.com

Temsilciler Meclisi Çarşamba günü, ABD Başkanı Donald Trump‘ı 6 Ocak’taki “isyan” ve ABD Kongre Binası kuşatmasındaki rolü nedeniyle, ABD tarihinde daha önce eşi görülmemiş bir şekilde  görevden alma kararı aldı.

ABD anayasasının 25.  maddesi uyarınca görevinden alınma nasıl işler?

Bu prosedürü yalnızca Başkan Yardımcısı başlatabiliyor. Örneğin, başkan hareket kabiliyetini yitirmişse; ciddi şekilde hastaysa ve resmi  görevi kendisi devredemeyecek durumdaysa…Başkan yardımcısı daha sonra kabineyi toplayarak başkanın yetersizliğini belirleyecek ve görevi başkan yardımcısı devralacak. Fakat şu anki durum gibi ( Başkanın bilinci tamamen yerinde) 25.  madde daha önce  hiçbir zaman uygulanmadı. Trump, görevden alınmasına itiraz edebilir. Daha sonra kabinenin kararını onaylamak Kongre’ye kalır.

Temsilciler Meclisi, 25. madde uyarınca görevden almanın başlatılması için Salı akşamı Başkan Yardımcısı Mike Pence’e  görevden alma için 24 saatlik bir süre verdi. Ancak, Pence  Temsilciler Meclisine gönderdiği bir mektupta 25. işletmeyeceğini belirtti.

Kongre’de 13 Ocak’ta kabul edilen suçlama prosedürü nasıl işliyor?

Temsilciler Meclisi suçlamalar için iddianame hazırlayan olarak hareket ediyor. Senato ise bir çeşit Mahkeme…

Sadece Temsilciler Meclisi Görevdeki bir başkana karşı suç duyurusunda bulunma hakkına sahip. Tek gereken, senatörlerin mutlak çoğunluğunun kararı onaylaması. Bu şekilde başkan resmen suçlanıyor.

İkinci adımda Senato, iddianamenin onaylanıp onaylanmadığını kontrol ediyor. Yani bir yandan suçlamaların iddianamede anlatıldığı gibi olup olmadığı. İkincisi, bu eylemlerin başkanın görevden alınması için yeterli olup olmadığı. Dava Senato’da Temsilciler Meclisi’nden bir heyet tarafından temsil ediliyor. Avukatları başkan adına konuşuyor.

Senatörler nasıl bir rol oynuyor?

100 senatörün her biri duruşmada yargıç konumunda. Yargıtay’ın şu anki baş yargıcı, bu davada John Roberts, görevden alma davasına başkanlık edecek. Prosedürü o yönetiyor, ancak karar verme yetkisi yok. Sonunda senatörlerin üçte ikisi onaylarsa, Trump mahkum edilir ve görevden alınır.

Burada  senatörlerin yargılamada söz hakkı yoktur. Bununla birlikte, sorularını yazılı olarak mahkeme yargıcına iletebiliyor. Roberts daha sonra bu soruları okumak zorunda.

Trump neden suçlandı?

“Ayaklanmayı kışkırtmak”  Geçen hafta Beyaz Saray önünde on binlerce destekçiye yaptığı kışkırtıcı bir konuşmada destekçilerini Kongre Binası’na yürümeye çağırdı. Trump, ayrıca Twitter’da mitinginde “vahşi” olacağını yazdı. Demokratlar ve bazı Cumhuriyetçiler, diyor ki, tüm bunlar Kongre Binası’nda fırtınaya yol açtı.

Buna ek olarak, Trump, Georgia Eyaleti’ndeki seçim denetmenlerini seçim sonucunu kendisi lehine yeniden ilan etmeye çağırdı. Kaydedilmiş bir telefon görüşmesinde, İçişleri Bakanı Brad Raffensperger’den kendisini kazanan yapacak 11.779 oy “bulmasını” istedi. Bu, görevi kötüye kullanma olarak kabul edildi ve iddianamede yer aldı.

Bir suçlama prosedürü ne kadar sürer?

Çok farklı olabilir. Şu ana kadar yargılamalar haftalarca, aylarca sürdü. Örneğin 2019’da Temsilciler Meclisi’nde sürecin başlayacağının duyurulmasından 18 Aralık’taki görevden alma kararına kadar neredeyse üç ay geçti. Bu sefer sadece birkaç gün.

Senato davayı ne zaman devralır?

Muhtemelen 19 Ocak’tan önce değil. Senato’daki görevdeki Cumhuriyetçi çoğunluk lideri Mitch McConnell, önceden Senato’yu kış tatilinden çıkarmak istemediğini açıkça belirtti.

Joe Biden’ın göreve başlamasıyla birlikte, Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Senato’nun başkanlığını devralacak. Buna ek olarak, kısa bir süre sonra, 5 Ocak’ta Georgia Eyaleti’nde yeni seçilen iki Demokrat Senatör Jon Ossoff ve Raphael Warnock Senato’daki yerlerini alacaklar.

Demokratlar ancak o zaman çoğunluğa sahip olacaklar, ancak o zaman suçlama müzakereleri için usul kurallarını belirleyebilirler.

Temsilciler Meclisi Çarşamba günü yazılı olarak verilecek görevden alma kararını Senato’ya gönderir göndermez Senato süreci  başlar…